این نمایشگاه گوشه‌ای از مهمترین اکتشافات و دستاوردهای دانشمندان ایرانی مسلمان و سهم بزرگ آن‌ها در ایجاد تحولات دانش بشری در زمینه پزشکی، روش‌های بهداشتی و درمانی و تجربیات علمی و عملی‌شان را با تکیه بر آثار برگزیده گنجینه خطی کتابخانه ملی ملک در قالب یک فتوکلیپ در معرض دید علاقه‌مندان می‌گذارد.

نفایس خطی از کتاب «قانون»
کتاب «القانون فی الطب»، یکی از سه کتاب مهم پزشکی دوره اسلامی است که در آن «ابن سینا» طبیب نام آشنای ایرانی، با ساختاری منطقی گزارشی مفصل از پزشکی دوران اسلامی و مباحث نظری آن داده است. در این میان نسخه‌ خطی از این اثر که قدمت آن به سال ۵۹۱ هجری قمری برمی‌گردد، در این نمایشگاه معرفی شده است.

همچنین تصویر نسخه خطی از رساله «شرح القانون» تألیف «علی‌بن‌ابی‌الحزم‌ابن‌نفیس» که توسط «محمدبن‌محمدقطب‌طبیب» در سال ۸۳۳ قمری کتابت شده، در این نمایشگاه قابل مشاهده است. ابن نفیس؛ پزشک مشهور ایرانی است که در این رساله علاوه بر گزارش و توضیح نقاط مبهم کتاب قانون ابن سینا، دستاوردهای پزشکی خود را نیز به قانون افزوده است.

یکی دیگر از شرح‌ها بر کتاب قانون ابن سینا توسط محمد بن مسعود قطب‌الدین شیرازی نوشته شده است. تصویر نسخه‌ای از این رساله خطی که متعلق به سده هشتم قمری است، در نمایشگاه مجازی میراث پزشکی به چشم می‌خورد.

از رگ‌شناسی تا علم تشریح
رساله «نبض» که به نام‌های رگ‌شناسی و نبضیه نیز شناخته می‌شود، کتاب مهم دیگر ابوعلی سینا در شناخت موضوع‌های مربوط به انواع نبض‌ها در بدن انسان به زبان فارسی است. نسخه‌ خطی از این رساله که در قرن ۱۳ قمری کتابت شده، در نمایشگاه حاضر معرفی شده است.
همچنین نسخه‌ای از کتاب «الحاوی فی الطب»، دیگر کتاب مهم پزشکی دوره اسلامی که توسط محمدبن زکریا رازی تألیف شده در نمایشگاه میراث پزشکی معرفی شده است. این نسخه توسط اسعد بن الیاس در سال ۵۷۱ قمری نگاشته شده است.

کتاب «تشریح ‌الابدان» تألیف منصور بن محمد طبیب شیرازی، یکی دیگر از رساله‌های خطی گنجینه کتابخانه ملی ملک در حوزه طب به شمار می‌آید. این شاهکار علم تشریح که دارای تصاویری از ساختار دستگاه‌های مختلف بدن است را شاید بتوان یکی از قدیمی‌ترین رساله‌های کالبدشناسی دانست. 

چگونگی دسترسی به نفایس خطی پزشکی
کتابخانه ملی ملک، یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی محسوب می‌شود که طب اسلامی، از مهمترین موضوعات این آثار به شمار می‌آید. به طور مثال کتاب القانون فی الطب؛ شاهکار ابوعلی سینا در حوزه پزشکی، از مهم‌ترین عناوین این مجموعه خطی است که از آن ۱۶ نسخه مستقل به خط کاتبان مختلف و ۲۸ نسخه شرح بر قانون وجود دارد.

تمامی نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک در راستای حفظ و ارائه خدمات بهتر به پژوهشگران داخلی و خارجی، فهرست‌نویسی و دیجیتال‌سازی شده است و نسخه پشتیبان آنها طبق ضوابط این مؤسسه در دسترس دانشجویان و پژوهشگران قرار می‌گیرد.

در حال حاضر با توجه به توقف ارائه خدمات حضوری این موقوفه به دلیل شیوع بیماری کرونا، دوستداران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی می توانند از خدمات غیرحضوری و مجازی این مؤسسه با مراجعه به وب‌سایت آن به نشانی www.malekmuseum.org استفاده کنند.

همچنین علاقه‌مندان می‌توانند دیگر برنامه‌های مجازی یادواره میراث طبیبان همچون ۵ نشست‌ علمی- پژوهشی آن را از یکم تا دهم شهریور ۱۴۰۰ در صفحه اینستاگرام رسمی مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی malek_museum_library تماشا کنند.
کتابخانه و موزه ملی ملک توسط حاج حسین آقا ملک در سال ۱۳۱۶ خورشیدی بر بارگاه مطهر امام هشتم(ع) وقف شده است و در تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق) قرار دارد.

انتهای پیام

منبع: آستان نیوز